Ga je een e-learning maken voor jouw organisatie? Gebruik dan onze 10 tips. En profiteer zo van de lessen die wij hebben geleerd.

Denk je na over het inzetten van e-learnings voor jouw organisatie? Of over het laten ontwikkelen van een e-learningprogramma? Of sta je zelf op het punt om een e-learning te maken? In deze blog geef ik je 10 tips om e-learnings echt effectief in te zetten. Deze 10 tips komen niet uit de lucht vallen. Ik heb ze gebaseerd op onze eigen ervaringen van de afgelopen 10 jaar met het maken en aanbieden van e-learnings.

Waarom Loo van Eck startte met e-learningontwikkeling.

Zo’n 10 jaar geleden stelde ik een doel voor onze organisatie: 50% van onze cursisten moesten onze trainingen online volgen. Dat doel stelde ik om meerdere redenen.

Onze klanten vroegen om e-learning.

De efficiency van een e-learningprogramma sprak hen aan. Het plaats- en tijdonafhankelijke van online cursussen is dan ook bijzonder aantrekkelijk. Zowel voor cursisten, opdrachtgevers (vaak grote organisaties) en aanbieder van opleidingen (Loo van Eck dus in dit geval). De tijdwinst die e-learning oplevert, zorgt voor alle partijen voor een forse besparing. Bovendien is het mogelijk om grote groepen op verschillende locaties snel op te leiden.

Het mobiliteitsprobleem vroeg om plaatsonafhankelijk opleiden.

Het verkeer op de weg werd de afgelopen jaren steeds drukker en het kostten onze trainers dus ook steeds meer moeite om op tijd op allerlei trainingslocaties door het hele land te komen. Zeker omdat onze trainers jaarlijks bij honderden bedrijven incompany trainingen verzorgen en daarvoor altijd naar de klant toegaan. Die toenemende mobiliteitsproblemen en de milieuverontreiniging die daarmee gepaard ging, was een belangrijke reden om na te gaan denken over digitaal leren.

E-learning zorgt voor een aantrekkelijk bedrijfsmodel.

Het verzorgen van een klassikale training vraagt iedere keer opnieuw weer een grote inspanning van de trainer. De trainer moet elke training ontwikkelen, voorbereiden en uitvoeren. Dat zorgt ervoor dat het businessmodel van een trainingsbureau niet schaalbaar is. En dat klassikale trainingen dus relatief duur zijn. In tegenstelling tot een klassikale training is een e-learningprogramma wel schaalbaar en een stuk minder arbeidsintensief. E-learningprogramma’s maak je één keer en kunnen door duizenden cursisten tegelijk worden gevolgd. Dat zorgt ervoor dat e-learning een zeer aantrekkelijk en aanlokkelijk product is.

De eerste e-learnings van Loo van Eck.

Wij startten daarom zo’n 10 jaar geleden met de ontwikkeling van e-learningprogramma’s. En dankzij het grootste verzekeraarsconcern in Nederland boekten we daarmee ook meteen een succes. De verzekeraar vroeg ons namelijk om in een half jaar ruim 10.000 medewerkers digitaal op te leiden. Dat gaf ons de kans om een e-learningprogramma te ontwikkelen dat helemaal aansloot bij deze organisatie. Het programma werd met enthousiasme ontvangen en heeft daarna nog jarenlang zeer goed gedraaid.

Waarom e-learning voor ons in eerste instantie niet succesvol was.

Gedreven door deze succeservaring begonnen wij met het ontwikkelen van meer e-learningprogramma’s. Wij richtten een speciale ontwikkelafdeling op die e-learnings ging bouwen. Een team met inhoudelijke professionals, programmeurs en opleidingsdeskundigen. Zij startten met bouwen en leverden na verloop van tijd uiteindelijk een stuk of zes volledige e-learningprogramma’s op.

Aan ons enthousiasme lag het niet.

Met veel enthousiasme zetten we deze e-learningprogramma’s in de markt. Het lukte ons echter niet om hier erg veel licenties van te verkopen. Tenminste, niet zoals we ons dat hadden voorgesteld. Dat had een aantal oorzaken. Die loop ik langs, omdat deze oorzaken uiteindelijk leidden tot belangrijke inzichten. Inzichten die ervoor zorgden dat wij onze online opleidingen later wél tot een commercieel succes wisten te maken.

Oorzaak 1: de productietijd was te lang.

Ons ontwikkelteam was per e-learningprogramma bijna een jaar bezig om een perfecte e-learning te ontwikkelen. Het resultaat was uitmuntend, het team leverde knap werk, maar de productietijd was wel erg lang. En daarmee werd ook de terugverdientijd erg lang.

Vroeg oud

Daarnaast was door de lange productietijd de flexibiliteit van de content zeer beperkt. Tegen de tijd dat het team een online cursus klaar had, hadden we alweer nieuwe inzichten over de inhoud ontwikkeld. En daarmee kregen we altijd het gevoel dat een e-learningprogramma bij de lancering al verouderd was. Dat was frustrerend. Niet alleen voor de bouwers, maar ook voor de verkopers van de e-learningprogramma’s. Niemand gaat graag op pad met een product waarvan hij of zij weet dat het niet meer helemaal actueel is.

Oorzaak 2: onze klanten waren anders gewend.

Onze klanten waren van Loo van Eck maatwerk gewend. Al onze trainingen maken wij altijd 100% op maat op basis van de casuïstiek van de cursisten. Daar zijn wij trots op en daar worden onze klanten blij van. De reden dat onze trainingen zo succesvol zijn, is juist doordat de transfer van de inhoud naar de dagelijkse praktijk van de cursisten soepel gaat. Ze leren alleen dat wat relevant voor hen is en kunnen die lesstof dus ook direct na de training toepassen. Dat lukt alleen als je een opleiding op maat maakt.

‘Waarom is dit belangrijk voor mij?’

In onze e-learningprogramma’s ontbrak dit maatwerk volkomen. Een cursist doorliep alle stappen van een online cursus, zelfs als er onderdelen tussen zaten die voor hem of haar op dat moment niet relevant waren. Bovendien moest de cursist vervolgens zelf de vertaalslag van de lesstof naar zijn of haar dagelijkse praktijk maken. Met andere woorden: we misten het maatwerk in de e-learning.

Oorzaak 3: we konden onze opleidingsdoelen niet goed bereiken.

Loo van Eck heeft een specifieke visie op opleiden. Wij weten dat een gedragsverandering pas plaatsvindt als er een denkomslag aan vooraf gaat. Daarom willen we onze cursisten prikkelen om anders te gaan denken en om – populair gezegd – uit hun comfortzone te stappen. Dat kun je uitstekend bereiken in een klassikale training, maar met een digitale opleiding is dat een stuk lastiger. In een online cursus heb je geen discussie, kun je de interactie niet aangaan en mis je dus een waardevol aspect van de klassikale training.

Veredeld schoolboek

Dat frustreerde ons. Want hierdoor werden de e-learningprogramma’s vooral een digitale instructie. Een veredeld schoolboek, ondanks de leuke video’s, opdrachtvormen en instructieanimaties.

Oorzaak 4: het lukte ons niet om de juiste toon te vinden.

Bij een klassikale training kiest een trainer voor een toon die past bij de sfeer in de groep. Dat is belangrijk, omdat als een trainer de groep goed aanvoelt, de groep ontvankelijker is voor zijn of haar instructie en visie. Bij e-learning is dit echter echt een uitdaging. Wij hebben hier dan ook enorm mee geworsteld. En uit de evaluatiegesprekken die wij met klanten en cursisten hielden, kwam telkens weer een ander beeld naar voren. De ene cursist vond de e-learning te kinderachtig, de ander vond de humor te flauw, weer een ander vond het juist te zakelijk of te snel gaan. Het lukte ons niet om een toon te vinden die voor alle cursisten prettig en effectief was. Uitermate lastig.

Hoe onze frustraties leidde tot een nieuwe vorm van e-learning.

We waren dus niet tevreden over onze e-learningprogramma’s. Daarom staken we de koppen bij elkaar om na te denken over een vorm van digitaal leren die ons wel zou bevallen. En zo ontstond ME-Learning. Oftewel: maatwerk e-learning.

Met de ontwikkeling van ME-Learning combineren we het goede van 2 werelden.

Het uitgangspunt was eenvoudig. Hoe kunnen we de voordelen van klassikaal opleiden (maatwerk, 1 trainer die de groep begeleidt, interactie) combineren met de voordelen van digitaal opleiden (plaats- en tijdonafhankelijk leren)? Uiteindelijk is ons dat gelukt met ME-Learning. Tijdens de ontwikkeling stonden er 4 uitgangspunten centraal.

Uitgangspunt 1: een e-learning moet maatwerk zijn.

Dit was het meest uitdagende uitgangspunt. Want hoe maak je een e-learning op maat voor een cursist? Juist doordat een e-learning een lange ontwikkeltijd heeft, staat dit op gespannen voet met de behoefte aan maatwerk. Maatwerk kun je namelijk alleen leveren als je snel kunt ontwikkelen. Anders wordt het onbetaalbaar voor een klant.

Onze klassikale trainingen als voorbeeld

Om een oplossing voor dit probleem te vinden, keken we goed naar onze klassikale trainingen. In onze klassikale trainingen lukte het ons immers wel om tegen een betaalbare prijs maatwerk te leveren. Dat komt omdat we daar maatwerk per groep leveren. In onze klassikale trainingen werken we met groepen van maximaal 12 deelnemers. Door een training voor deze groep op maat te maken in plaats voor iedere individuele cursist, blijft het betaalbaar en heeft het toch het gewenste leereffect.

Snel door iedere trainer te maken

Die lijn trokken we door in onze e-learningopzet. Het idee werd om e-learningprogramma’s op maat te maken voor groepen van maximaal 12 deelnemers. Dat vroeg om 2 randvoorwaarden.

1. De e-learning moest snel te maken zijn.
2. De e-learning moest door verschillende trainers te maken zijn.

We stapten dus af van het idee dat een e-learningprogramma door een team van opleidingsdeskundigen, inhoudsdeskundigen en e-learningbouwers werd gemaakt. Om het werkbaar te houden, moest iedere trainer in onze organisatie een e-learning voor een groep kunnen maken.

Een eigen programma binnen 1 werkdag

Om dat voor elkaar te krijgen, zetten we onze programmeurs aan het werk om nieuwe software te ontwikkelen. Software waarmee een trainer in een korte tijd een e-learningprogramma kon bouwen voor een groep cursisten. Software die bovendien zo was ontwikkeld dat de trainer ook makkelijk tientallen werkvormen en opdrachtsvormen kon gebruiken die precies op maat waren voor de lesstof die hij of zij wilde aanbieden. En waarbij de trainer op basis van de eigen ingestuurde teksten een eigen programma kon ontwikkelen.

Het resultaat is software waarmee een trainer binnen 1 werkdag een maatwerk e-learningmodule voor een groep kan maken op basis van de eigen casuïstiek en ingestuurde teksten van de deelnemers.

Uitgangspunt 2: een e-learning moet boeiend zijn.

Een lesprogramma wordt boeiend als het over jou als cursist gaat. Als je jezelf erin herkent. Dat uitgangspunt behaal je al snel als je een opleidingsprogramma 100% op maat maakt. Deelnemers zitten dan al snel op het puntje van hun stoel. Maar … dat alleen is niet genoeg. Een opleiding moet ook afwisseling bieden, entertainment, verrassing en humor. Daarom hebben we veel opdrachtsvormen uit onze klassikale trainingen vertaald naar werkvormen voor de e-learnings. Juist omdat we veel werkvormen hebben ontworpen, kan de trainer de cursist veel afwisseling en uitdaging bieden tijdens een e-learning. En dat zorgt ervoor dat een cursist de e-learning ook met veel plezier van begin tot einde doet.

Uitgangspunt 3: een cursist moet door 1 trainer worden begeleid.

Een ander nadeel van de traditionele e-learningprogramma’s is dat de cursist vaak door een onbekende presentator wordt begeleid. Veel digitale opleidingen hebben een ingehuurde acteur die de lesstof aan elkaar praat. Wij merken dat cursisten het juist prettig vinden als ze ‘aan de hand worden genomen’ door een trainer die ze kennen. Daarom bieden wij onze e-learningprogramma’s meestal aan in een blended leertraject. Er is dan dus sprake van een of meer live momenten waarop de cursisten de trainer ontmoeten (klassikaal of online). De trainer die ze op die momenten zien en spreken, is dezelfde trainer die ze in de e-learning zien en horen. Ze kennen hem of haar dus echt, hebben vertrouwen gekregen in diens vaardigheden en kennis en vinden het prettig dat hij of zij hen door de e-learning heen leidt.

Uitgangspunt 4: er moet sprake zijn van interactie.

In een klassikale training merk je snel het effect van het ‘samen leren’. Cursisten leren van elkaar en dat is effectief. Ook vinden ze de interactie met de trainer prettig. Zoals gezegd, kiezen we daarom vaak voor een blended leertraject. Maar ook in onze e-learnings zelf leren ze van elkaar. Ze zien bij onze schrijftrainingen teksten van elkaar, horen de feedback die de trainer erop geeft en kunnen ook zelf feedback geven en ontvangen. Dat maakt het leren niet alleen effectiever en dynamischer, maar ook vele malen leuker!

Met onze ME-Learning lukte het dus om van een e-learning maatwerk te maken. En inmiddels hebben duizenden cursisten met veel plezier en succes onze e-learnings doorlopen. Als je dus aan de gang gaat met het inzetten of (laten) ontwerpen van een e-learningprogramma, hoop ik dat je je voordeel doet met de lessen die wij hebben geleerd.

Onze 10 tips voor een effectief e-learningprogramma.

1. Kies niet voor one size fits all, maar stem jouw e-learning af op de casuïstiek van de deelnemers.
2. Denk bij het (laten) ontwikkelen van een e-learning na over de heersende leerstrategie in de organisatie. En laat een e-learning daarop aansluiten.
3. Laat een e-learning aansluiten op het gewenste leerdoel. Een gedragsverandering vraagt om een heel andere didactische invulling dan een cultuuromslag of een vaardigheidsverbetering.
4. Zorg dat je doelgroepen segmenteert. Een e-learning voor iedereen werkt meestal niet. Zorg op z’n minst ervoor dat specialisten andere programma’s volgen dan generalisten.
5. Stel hoge eisen aan de afwisseling in werk- en leervormen. E-learnings zijn al snel saai en taai. Alleen als je de cursist continu weet te verrassen met boeiende werkvormen en interessante content houd je de aandacht vast.
6. Stem je e-learning af op de lengte van het effect. Wil je een langdurig effect (bijvoorbeeld een gedragsverandering)? Kies dan een bredere oplossing dan wanneer je een kort leereffect (bijvoorbeeld een instructie) nastreeft.
7. Laat de cursist de controle over het leerproces houden. Een te sterk sturend leerproces wekt irritatie op. In deze tijd zijn mensen gewend om zelf te bepalen welke lesstof ze eerst willen kennen, welke video’s ze eerst willen kijken en welke opdrachten ze wel of niet willen doen. Als je een slim didactisch concept hebt, laat je daarvoor de ruimte, zonder dat het afbreuk doet aan het leereffect.
8. Bied de cursist informatie aan in lagen. En laat de cursist zelf bepalen tot op welk niveau hij of zij afdaalt.
9. Zorg dat de projectleider van de organisatie en de cursisten de voortgang kunnen volgen. Hierdoor heeft de cursist niet het idee er alleen voor te staan. Bovendien geeft dit de mogelijkheid om de lesstof in te bedden in een ‘groter plan’. Het helpt de cursist enorm als hij of zij weet dat wat hij leert onderdeel is van een bedrijfsbreed doel.
10. Meng e-learning met andere leervormen. Blended leren is echt beter dan alleen e-learning. Juist door de variatie die dit geeft in didactische middelen houdt het de cursist geboeid. En dat is terug te zien in het uiteindelijke effect.